Διατροφή στην περίοδο της εγκυμοσύνης
Η υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή είναι ιδιαίτερα σημαντική κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, καθώς θα πρέπει να καλύψει τις συνήθεις ανάγκες της γυναίκας, να προσφέρει άμεσα την ενέργεια και τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το αναπτυσσόμενο έμβρυο, αλλά και να βοηθήσει στην αποθήκευση θρεπτικών συστατικών που θα χρησιμοποιηθούν για να καλύψουν τις μελλοντικές του ανάγκες.
Το συνολικό βάρος που συνιστάται να πάρετε κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης εξαρτάται και από το βάρος που είχατε πριν μείνετε έγκυος. Για την ασφαλή έκβαση της εγκυμοσύνης αναπροσαρμόζεται η απαιτούμενη αύξηση βάρους, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα:
Βάρος πριν την εγκυμοσύνη | Συνιστώμενη αύξηση βάρους |
Ελλειποβαρής (ΔΜΣ<18,5) | 13-18 kg |
Φυσιολογικού βάρους (ΔΜΣ 18,5-24,9) | 9-12 kg |
Υπέρβαρη (ΔΜΣ 25-29,9) | 7-11 kg |
Παχύσαρκη (ΔΜΣ >30) | 5-9 kg |
Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης αναπτύσσεται ο πλακούντας (0,7kg), παράγεται το αμνιακό υγρό (1kg), ο όγκος του αίματος αυξάνεται (1,4-1,8kg), το στήθος προετοιμάζεται για το θηλασμό (0,5-1,4kg) και η μήτρα μεγαλώνει για να φιλοξενήσει το μωρό (1kg), που την στιγμή του τοκετού θα είναι περίπου 3-3,5kg. Η αύξηση των υγρών του σώματος (κατακράτηση υγρών) είναι της τάξης του (1,4-1,8kg), ενώ οι λιποαποθήκες αυξάνουν κατά (2,7-3,6kg). Όπως είναι φυσικό η πολύδυμη κύηση απαιτεί διαφορετική αντιμετώπιση και σχετική αναπροσαρμογή των στόχων.
Γνωρίζετε ότι:
Τρόφιμα, τα οποία πρέπει να αποφεύγονται κατά την εγκυμοσύνη
Πληθώρα τροφίμων, ενώ είναι πλούσια σε ενέργεια δεν προσφέρουν αντίστοιχη θρεπτική αξία (πχ. αναψυκτικά με ζάχαρη, γαριδάκια, πατατάκια, γλυκά). Για ορισμένα τρόφιμα υπάρχει αυξημένη πιθανότητα συσσώρευσης επιβλαβών συστατικών ή «αθώων» συστατικών σε επιβλαβή ποσότητα (πχ. πιθανότητα συσσώρευσης μολύβδου, μεγάλη ποσότητα ιωδίου σε μεγάλα ψάρια λόγω πιθανής συσσώρευσης τοξικών ουσιών). Άλλες κατηγορίες τροφίμων εμφανίζουν σε μεγάλη συχνότητα τροφογενείς λοιμώξεις (ευαισθησία σε σαλμονέλα, μύκητες, κονσερβοποιημένα, sushi και ωμά ψάρια, οστρακοειδή, κτλ.). Καλό είναι λοιπόν να αποφεύγονται:
Ανάγκες σε Θρεπτικά συστατικά κατά την εγκυμοσύνη
Οι πρωτεΐνες αποτελούν το μακροθρεπτικό συστατικό το οποίο κυρίως συνισφέρει στη δόμηση του νεοσύστατου οργανισμού του εμβρύου. Τρόφιμα όπως το γάλα, το κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια και τα αυγά πρέπει να καταναλώνονται συχνότερα. Καλύτερη επιλογή αποτελεί το ημιαποβουτυρωμένο γάλα και τα ψάρια (πηγή απαραίτητων αμινοξέων και ω-3 λιπαρών οξέων). Συστίνεται η κατανάλωση 3 μερίδων γαλακτοκομικών ανά ημέρα και 2-3 φορές εβδομαδιαίως κατανάλωση ψαριού.
Οι υδατάνθρακες και τα λίπη παρέχουν ενέργεια και καλύπτουν τις ανάγκες σε απαραίτητα λιπαρά οξέα αντίστοιχα. Η πρόσληψη τους την περίοδο αυτή δεν χρειάζεται να διαφοροποιηθεί σημαντικά.
Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία τα πλούσια σε φυτικές ίνες τρόφιμα αποτελούν σπουδαία διατροφική επιλογή και κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης. Συνισφέρουν στη ρύθμιση της συγκέντρωσης γλυκόζης και βοηθούν στην επίλυση της συχνά εμφανιζόμενης δυσκοιλιότητας.
Το φυλλικό οξύ προάγει την ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος του εμβρύου και είναι απαραίτητη η πρόσληψή του, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του 1ου τριμήνου της κύησης. Σπουδαίες πηγές φυλλικού οξέος αποτελούν τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα φασόλια, τα φιστίκια, καθώς και τα εμπλουτισμένα τρόφιμα όπως μερικά είδη δημητριακών.
Το ασβέστιο αποτελεί το πιο σπουδαίο μέταλλο στη διατροφή της εγκυμονούσας. Η προτεινόμενη ποσότητα πρόσληψης ασβεστίου κατά την κύηση είναι 1200mg. Πλούσιες πηγές αποτελούν τα γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, τυρί και γιαούρτι) και ορισμένα λαχανικά (μαϊντανός, μπρόκολο και λάχανο). Καλές πηγές αποτελούν ακόμη τα μικρά ψάρια (σαρδέλες και άλλα ψάρια εφόσον καταναλώνονται με τα κόκαλά τους) και οι ξηροί καρποί.
O σιδήρος κατέχει εξέχουσα θέση στη διατροφή της εγκύου.Μία από τις πιο πλούσιες πηγές σιδήρου είναι το κόκκινο κρέας, ενώ καλές πηγές αποτελούν και τα πουλερικά, τα ψάρια, τα θαλασσινά, και τα όσπρια (φυτικής προέλευσης). Το έμβρυο χρειάζεται μεγάλα αποθέματα σιδήρου για το ήπαρ του μέχρι τον 6ο μήνα.