Οι κρίσεις πανικού συχνά συνδέονται με σκέψεις για έναν επικείμενο κίνδυνο ή ακόμη και θάνατο, απώλεια ζωτικών λειτουργιών όπως διακοπή της αναπνοής ή καρδιακή προσβολή. Συχνά ακολουθούν σωματικές αντιδράσεις «φόβου», όπως αίσθημα υψηλών παλμών στην καρδιά και ζάλη. Στις περισσότερες περιπτώσεις κρίσεων πανικού, κυριαρχεί η αίσθηση απώλειας ελέγχου από το άτομο στο σώμα και στις λειτουργίες του καθώς και στο μυαλό του, γεγονός που επιδεινώνει περαιτέρω το επεισόδιο πανικού. Συχνότερα η έναρξη των κρίσεων πανικού εντοπίζεται  στην εφηβεία και την νεαρή ενηλικίωση και ενδέχεται να συνδέεται με εμπειρίες του ατόμου, είτε στον τομέα των σχέσεων είτε με εμπειρίες  ορισμένων κοινωνικών συνθηκών. Αν τα επεισόδια κρίσεων πανικού παραμείνουν ανεπεξέργαστα και δεν διερευνηθούν και κατανοηθούν, είναι πιθανή η εξάπλωση και γενίκευση τους, ακόμη και σε συνθήκες που το άτομο βίωνε ως «ασφαλείς» ή και κατά τη διάρκεια του νυχτερινού ύπνου.

Σε μία προσπάθεια «αποκωδικοποίησης» των συμπτωμάτων του άγχους και των κρίσεων πανικού θα μπορούσαμε να αισθανθούμε την αγωνία και το φόβο απώλειας ή απειλής  απώλειας της βασικής αίσθησης ασφάλειας στη ζωή ενός ανθρώπου . Η αίσθηση της ασφάλειας αλλά και η ασφαλής αίσθηση του εαυτού, δομείται σταδιακά από την παιδική ηλικία,  εμπεδώνεται και εξελίσσεται μέσα από τις σχέσεις των ανθρώπων,  την αλληλεπίδραση με τον κόσμο γύρω τους και την κατανόηση και αφομοίωση των κανόνων του περιβάλλοντος. Με τον τρόπο αυτό ο κόσμος γίνεται αντιληπτός, κατανοητός και ασφαλής για την εμπειρία των ανθρώπων. Οποιαδήποτε ανεπάρκεια ή μη ικανοποιητική λειτουργία στην διαδικασία αυτή, μπορεί να σχετίζεται με μια μεγαλύτερη ευαισθησία στο άγχος, καθιστώντας ορισμένους ανθρώπους περισσότερο ευάλωτους σε αυτό.

Κάθε ανθρώπινη κοινωνία, με τον τρόπο που είναι οργανωμένη, έχει ως σκοπό να προστατεύει και διαφυλάττει το αίσθημα ασφάλειας των ανθρώπων, μέσω της νομοθεσίας, της επιστήμης, του πολιτισμού, της κοινωνικής οργάνωσης, τους θεσμούς κ.λ.π.   Ωστόσο η ποιο θεμελιώδης σύνδεση με το αίσθημα της ασφάλειας και της αίσθησης του ασφαλούς εαυτού, εντοπίζεται στις ικανοποιητικές και λειτουργικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις των ανθρώπινων σχέσεων και στο τρόπο που τις βιώνει το κάθε άτομο.

Στο πλαίσιο αυτό δεν προκύπτει ότι στόχος των ανθρώπινων κοινωνιών θα πρέπει να είναι η διασφάλιση της απόλυτης βεβαιότητας και προβλεψιμότητας της ζωής των ανθρώπων, ώστε να ζουν με ασφαλή αίσθηση του εαυτού, αλλά η δημιουργία και διατήρηση μιας ισορροπίας  μεταξύ της ανάγκης των ανθρώπων  να νιώθουν ασφαλείς και της ανάγκης χάραξης της προσωπικής τους ιδιαίτερης διαδρομής και σκοπού στη ζωή τους.

Ωστόσο, το άγχος, ακόμη και στις επώδυνες εκδηλώσεις του, μέσω των κρίσεων πανικού, δεν σημαίνει απαραίτητα την ανατροπή αυτής της ισορροπίας, καθώς συχνά αποτελεί το σημείο εκκίνησης, ώστε οι άνθρωποι να επανεξετάσουν την προσωπική τους ταυτότητα, το δικό τους σκοπό και τις επιθυμίες τους για το προσωπικό τους ικανοποιητικό ταξίδι στη ζωή.

Κατά την έννοια αυτή θα μπορούσαμε να πούμε, οτι το άγχος συνδέεται συχνά με εσωτερικές συγκρούσεις, οι οποίες μπορεί να  είναι συνειδητές, ασυνείδητες  ή και εν μέρει συνειδητές. Οι αιτίες των εσωτερικών αυτών συγκρούσεων μπορεί να είναι αντικειμενικές ή υποκειμενικές δυσκολίες ή περιορισμοί που βιώνει το άτομο στην επικοινωνία των αναγκών, στόχων ή  και επιθυμιών του, προκειμένου να μην απειληθεί ή αποδυναμωθεί μία ή περισσότερες σημαντικές, για αυτό, σχέσεις.  Παράλληλα, ο τρόπος και το αποτέλεσμα της επικοινωνίας του ατόμου με τους ανθρώπους, επηρεάζει τον τρόπο που όλοι μας επικοινωνούμε και αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας, δίνοντας μας μια κρίσιμη ανατροφοδότηση. Όταν το αποτέλεσμα των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων ενός ατόμου, μέσα στο πλέγμα των σημαντικών για αυτό σχέσεων καθίσταται χωρίς νόημα, για το άτομο, τότε η αίσθηση της κατανόησης και άρα η αίσθηση της ασφάλειας του εαυτού και του κόσμου, διαταράσσεται.

Το πρώτο βήμα είναι η αποκωδικοποίηση και η ιδιαίτερη για κάθε άτομο νοηματοδότηση των  καταστάσεων που προκαλούν άγχος, αγωνία και κρίσεις πανικού, όπως  για παράδειγμα προβλήματα σχέσεων ή άγχος που σχετίζεται με την εργασία. Ωστόσο η σύνδεση και ερμηνεία των προβλημάτων αυτών με το άγχος ή τις κρίσεις πανικού δεν είναι πάντα προφανής και είναι πιθανό να μην ερμηνεύουν τα συμπτώματα ή ακόμη τα συμπτώματα να μην συνδέονται με την ύπαρξη κάποιων συγκεκριμένων γεγονότων στη ζωή του ατόμου την τρέχουσα χρονική στιγμή. Αυτό που βοηθά είναι η βαθιά και συστηματική ανάλυση- σύνδεση για τον τρόπο που κάποιο ερέθισμα στο παρόν ή στο παρελθόν, προκαλεί και εγείρει απειλή, φόβο, αγωνία και κρίσεις πανικού στο συγκεκριμένο άτομο, στο παρόν.  Αξιολόγηση, παρατήρηση συστημάτων σκέψεων, αξιών, νοημάτων του ατόμου, στο πλαίσιο των σημαντικών για αυτό σχέσεων σε συνάρτηση με τη φάση ζωής, τις επιλογές, τις ανάγκες και σκοπό του ατόμου στο παρόν, μπορούν να συμβάλλουν και να συνθέσουν νέες κατασκευές νοηματοδότησης και κατανόησης της όποιας επώδυνης εμπειρίας του ατόμου.

Η  ουσιαστική αλλαγή και η πραγματική ζωή αρχίζει πάντα στο μυαλό των ανθρώπων. Αυτό σημαίνει ότι είναι βοηθητικό οι άνθρωποι πρώτα από όλα να καθορίζουν τα σημαντικά για αυτούς ερωτήματα στο μυαλό τους και κατόπιν τον τρόπο που θα προσεγγίσουν τις απαντήσεις. Αυτό είναι πραγματικά ποιο ρεαλιστικό από την προσπάθεια να βρούμε απαντήσεις καθώς αποτελεί διαδικασία μάθησης νέων τρόπων σκέψης για το ό,τι συμβαίνει και ακολούθως νέων τρόπων επικοινωνίας. Η αλλαγή συμβαίνει με την διερεύνηση και αξιοποίηση του πνευματικού ρεπερτορίου των ανθρώπων, καθώς τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία βρίσκονται στην προσωπική εργαλειοθήκη του καθενός και στις σημαντικές πληροφορίες, στις οποίες μαθαίνει να έχει πρόσβαση για την εύρεση κατάλληλων, για τον ίδιο απαντήσεων και τρόπων λήψης αποφάσεων.

Η πρόσβαση σε νέες χρήσιμες πληροφορίες και οι νέες κατασκευές νοηματοδότησης και κατανόησης της εσωτερικής αγωνίας των ανθρώπων και τελικά η ενίσχυση της αυτοεπίγνωσης, μειώνει την ασάφεια μιας ακαθόριστης και άγνωστης «απειλής» ανακουφίζοντας το φόβο και την αγωνία των ανθρώπων. Όλοι οι άνθρωποι θέλουν να είναι πρωταγωνιστές σε ζωές που αισθάνονται αληθινές και με νόσημα για τους ίδιους, νιώθοντας ότι έτσι προσεγγίζουν την ευτυχία και την προσωπική πλήρωση. Πιθανά  η μόνη βεβαιότητα που πραγματικά βοηθάει στην αντιμετώπιση του άγχους είναι η βεβαιότητα και η επίγνωση ότι κάποιος ακολουθεί το δικό του μονοπάτι με το προσωπικό του νόημα για τη ζωή.

Βιβλιογραφία:

www.ncbi.nlm.nih.gov

www.apa.org

Dr.Jonathan Haverkampoif/www.mindandbodyworks.com